Στις 11/2/2021 ψηφίστηκε από την ολομέλεια της Βουλής το νέο νομοσχέδιο για τα
Α.Ε.Ι. της χώρας. Οι αντιδράσεις εντός και εκτός Βουλής ήταν πολλές, με το σύνολο
της αντιπολίτευσης (πλην της Ελληνικής Λύσης) να το καταψηφίζει και ένα πολύ
μεγάλο μέρος της πανεπιστημιακής κοινότητας να διαφωνεί έντονα. Σύμφωνα με το
ίδιο το υπουργείο Παιδείας και την κ. Κεραμέως, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που
«αποσκοπεί στη συνολική αναβάθμιση των σπουδών στην Τριτοβάθμια
Εκπαίδευση, στη βελτίωση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, καθώς και στην
εξασφάλιση στοχευμένων και ποιοτικών επιλογών για τους αποφοίτους Λυκείου και
υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων».
Τα προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης δεν ξεκίνησαν τώρα. Δεν προέκυψαν εν
μία νυκτί και δεν πρόκειται να λυθούν με ένα ακόμη νομοσχέδιο που έρχεται να
προστεθεί στα πολλά που προηγήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Σε μια κατάσταση
χρονίζουσα, σε αυτό το αέναο ράβε-ξήλωνε στο οποίο εναλλάσσονται κυβερνήσεις
και υπουργοί και στο οποίο η όποια ουσιαστική και ολοκληρωμένη στόχευση είναι
είτε απούσα είτε (στην καλύτερη των περιπτώσεων) βραχυπρόθεσμη, έρχεται ένα
νομοσχέδιο που εφαρμόζει μια άποψη η οποία, όπως φαίνεται, αποτελεί γενική
στάση της «επιτελικής» ελληνικής κυβέρνησης: πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι.
Αφού συμφωνούμε πως δεν μπορεί να γίνεται εισαγωγή στην τριτοβάθμια
εκπαίδευση με βάσεις 3 και 4, θεσπίζουμε ελάχιστη βάση εισαγωγής καθοριζόμενη
ανά σχολή και αφήνουμε μερικές χιλιάδες υποψήφιους φοιτητές εκτός
πανεπιστημίων. Αφού συμφωνούμε πως δεν μπορεί κάποιος να είναι φοιτητής για
πάντα, αποφασίζουμε να διαγράφεται στα ν+2 έτη και αν δεν κατάφερε να
ολοκληρώσει τις σπουδές του κακό του κεφαλιού του. Αφού συμφωνούμε πως δεν
μπορεί να μπαίνει στα πανεπιστήμια όποιος να ‘ναι και να κάνει ό,τι θέλει,
διαλέγουμε να μπαίνει η αστυνομία και να κάνει ό,τι θέλει εκείνη. Και για όλα τα
παραπάνω μπορούμε να πούμε πολλά, αλλά δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε την
κυβέρνηση ούτε για μετεκλογική ανακολουθία, ούτε για ιδεολογικές αποκλίσεις,
καθώς όλα αυτά και είχαν εξαγγελθεί προεκλογικά και εκπορεύονται από τις
βαθύτερες ιδεολογικές καταβολές του κυβερνώντος κόμματος.
Φυσικά, υπάρχει φροντίδα ώστε όλα να είναι υπό έλεγχο. Ναι μεν αφήνουμε τις
σχολές να ορίζουν το συντελεστή που θα καθορίζει τη βάση τους, αλλά το εύρος στο
οποίο θα κινείται ο συντελεστής καθορίζεται από το υπουργείο. Ναι μεν θα
διαγράφονται οι φοιτητές στα ν+2 έτη, αλλά για «σπουδαίους λόγους» μπορούν και
να μη διαγράφονται. Και ναι μεν η πανεπιστημιακή αστυνομία δε θα οπλοφορεί,
αλλά θα υπάγεται στην ΕΛ.ΑΣ. και όχι στο πανεπιστημιακό ίδρυμα στο οποίο θα
δραστηριοποιείται.
Υπάρχουν βέβαια και κάποια άλλα πράγματα που μπορεί κανείς να επισημάνει,
αλλά αυτά είναι δευτερεύοντα. Το ότι μερικές σχολές μπορεί και να κλείσουν
ελλείψει φοιτητών είναι δευτερεύον. Το ότι, καλώς ή κακώς, υπάρχουν περιοχές της
χώρας που στηρίζουν την οικονομία τους στους φοιτητές είναι δευτερεύον. Το ότι
δεν έχουμε σοβαρές και ποιοτικές εναλλακτικές επιλογές δημόσιας και δωρεάν
κατάρτισης για όσους μείνουν εκτός πανεπιστημίων, είναι δευτερεύον. Το ότι ο
αιώνιος φοιτητής δεν επιβαρύνει σε τίποτα το κράτος, καθώς μετά το πέρας ν+2
ετών έτσι κι αλλιώς χάνει όλα τα φοιτητικά του προνόμια, είναι δευτερεύον. Το ότι
το ασαφές «για σπουδαίους λόγους» που συνοδεύει μια πιθανή αποφυγή
διαγραφής, μπορεί να λειτουργήσει ρουσφετολογικά, είναι δευτερεύον. Το ότι η
ύπαρξη καμερών και μίνι αστυνομικών τμημάτων σε κάθε πανεπιστήμιο ενδέχεται
να δώσει πάτημα για αστυνομικές αυθαιρεσίες και παράλληλα να εμποδίσει κάθε
είδους αντίδραση εντός του πανεπιστημιακού χώρου, είναι δευτερεύον. Το
ζητούμενο είναι να γίνει αντιληπτό σε όλους μας πως τα πανεπιστήμια δεν είναι για
όλους. Και φυσικά να θυμόμαστε πως μη δημόσιες και μη δωρεάν λύσεις
υπάρχουν. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.
Προσπαθώ να καταλάβω γιατί τόση σκληρότητα σε ένα νομοσχέδιο για την παιδεία,
αλλά αδυνατώ. Φροντίζουμε να δυσκολέψουμε το να μπει κάποιος στο δημόσιο
πανεπιστήμιο, αλλά όχι για το τι θα πάρει βγαίνοντας από αυτό. Τρέχουμε να
διαγράψουμε τον αιώνιο φοιτητή, αλλά δεν ασχολούμαστε με τις παθογένειες και
τους λόγους που τον κατέστησαν αιώνιο. Δίνουμε στην ΕΛ.ΑΣ. τη δυνατότητα να
κινείται και να δρα στα Πανεπιστήμια όπως εκείνη νομίζει, αλλά κατά τ’ άλλα
μιλάμε για αυτοδιοίκητο και ακαδημαϊκή ελευθερία. Τελικά έχουμε ένα νομοσχέδιο
(νόμο πλέον) που μιλά για «αναβάθμιση σπουδών» και δεν περιλαμβάνει τίποτα
που να αφορά στο επίπεδο και στο περιεχόμενό τους. Βάζουμε μόνο μερικά «μη»
και αυτό το λέμε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Γιατί; Γιατί νοιαζόμαστε τόσο για την
τυπική τάξη στα Α.Ε.Ι. και καθόλου για την ουσία και το σκοπό της ύπαρξής τους;
Δεν ξέρω πόσο ενοχλούν τον μέσο Έλληνα πολίτη οι χαμηλές βάσεις κάποιων
σχολών, ή οι αιώνιοι φοιτητές, ή οι καταλήψεις των φοιτητών. Πιθανόν να
ενοχλούν. Ίσως και όχι τελείως άδικα. Σίγουρα όμως, θα έπρεπε να ενοχλεί πολύ
περισσότερο η υποστελέχωση των πανεπιστημίων, οι ελλείψεις σε υποδομές και
εργαστηριακό υλικό, η εικόνα και το επίπεδο των φοιτητικών εστιών, ή ασυδοσία
και η υπόγεια δράση των περισσότερων φοιτητικών παρατάξεων, οι αυθαιρεσίες
και οι πολιτικές συναλλαγές πολλών καθηγητών. Αυτό που τελικά θα έπρεπε να
ενοχλεί περισσότερο τους πάντες και μάλιστα έντονα, είναι η συνολική στάση της
πολιτείας απέναντι στον Έλληνα φοιτητή και στην Ελληνίδα φοιτήτρια. Και ίσως θα
ήταν προτιμότερο, πρώτα να φτιάξουμε το ελληνικό πανεπιστήμιο και ύστερα να
βάλουμε αστυνόμους να το φυλάνε.
Σε καιρό πανδημίας και με τη χώρα σε lockdown, η κυβέρνηση αποφάσισε πως
τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να μπει η αστυνομία στα Πανεπιστήμια. Σκέφτηκε
πως τώρα είναι η ώρα να διαγραφούν οι αιώνιοι φοιτητές και να μπει ελάχιστη
βάση εισαγωγής στα ΑΕΙ. Και όταν οι φοιτητές, οι πανεπιστημιακοί και ο κάθε
ενεργός πολίτης αντέδρασαν και βγήκαν στο δρόμο, η κυβέρνηση τους κούνησε το
δάχτυλο μιλώντας για ατομική ευθύνη και για «λίγους επικίνδυνους». Σε καιρό
πανδημίας, η κυβέρνηση έκρινε πως δεν επείγει η πρόσληψη 1000 γιατρών και
νοσηλευτών που θα βοηθήσουν στη μάχη με τον κορωνοϊό, δεν επείγει η πρόσληψη
1000 δασκάλων και καθηγητών που θα δώσουν ένα ισχυρό χτύπημα στο
κατάπτυστο καθεστώς των «αναπληρωτών», αλλά επείγει η πρόσληψη 1000
αστυνομικών στα πανεπιστήμια.
Αν οι πολίτες που διαδηλώνουν μαζικά μέσα στην πανδημία είναι ανεύθυνοι και
επικίνδυνοι, μια κυβέρνηση που κάνει όλα τα παραπάνω, προκαλώντας αυτές τις
αντιδράσεις, πόσο υπεύθυνη είναι τελικά;
